Jelita w Laboratorium. Wywiad z dr Karoliną Karabin

W dzisiejszym wywiadzie mam przyjemność porozmawiać z dr n. med. Karoliną Karabin, która jest biologiem molekularnym, diagnostą laboratoryjnym oraz konsultantką ds. żywienia i stylu życia.

Pani dr Karolina Karabin jest autorką wielu prac naukowych i popularnonaukowych z zakresu diagnostyki laboratoryjnej , biologii molekularnej i żywienia. Jej pasją jest dietetyka i tematy związane ze zdrowiem przewodu pokarmowego. Szczególnie interesuje ją wpływ szeroko pojętego współczesnego stylu życia na procesy molekularne w organizmie i długowieczność.

Dzisiaj porozmawiamy o diagnostyce jelit w laboratorium. Temat jest dość obszerny, dlatego skupimy się na markerach stanu zapalnego oraz diagnostyce przy zakażeniu Helicobacter pylorii.

Co zwykła morfologia i badanie ogólne moczu jest stanie powiedzieć o kondycji naszych jelit?  

Morfologia krwi, najlepiej z rozmazem, jest podstawowym badaniem laboratoryjnym, które powinniśmy wykonywać co najmniej raz w roku. Może ona nam wskazać ogólny obraz tego co dzieje się w naszym organizmie, np. stanu zapalnego. W morfologii krwi stan zapalny może objawiać się wzrostem liczby poszczególnych rodzajów komórek, t.j.: neutrofilów, monocytów. Jednak, aby zidentyfikować dokładną przyczynę stanu zapalnego, musimy wykonać dodatkowe badania i skonfrontować wynik z obrazem klinicznym pacjenta.

Morfologia krwi może również wskazać czy nasze objawy są  następstwem nadwrażliwości pokarmowych lub zakażenia pasożytami (również tych jelitowych). Wtedy można zaobserwować wzrost komórek nazywanych eozynofilami. Czasami może to być również zwiększona liczba bazofilów.

Oprócz tego cała grupa parametrów czerwonokrwinkowych jak hemoglobina Achat Molus (Singulair) en Ligne sans Ordonnance , MCV, MCH, MCHC i RDW może pośrednio wskazywać na problemy ze wchłanianiem witamin z grupy B i pierwiastków takich jak żelazo.

Morfologia krwi może nam pokazać ogólny kierunek dalszej diagnostyki, ale nie dokładne źródła problemu. Dlatego w przypadku objawów ze strony przewodu pokarmowego oprócz morfologii, powinniśmy wykonać dodatkowo szereg badań specjalistycznych.

Ogólne badanie moczu jest również badaniem, które powinniśmy wykonywać przynajmniej  raz w roku. Jednak podczas diagnostyki chorób jelit nie ma ono zbyt dużego znaczenia. 

Jak zbadać czy w jelitach istnieje stan zapalny. Jakie markery stanu zapalnego wybrać?

Diagnostyka stanów zapalnych w obrębie przewodu pokarmowego nie jest prosta, gdyż istnieje bardzo dużo potencjalnych przyczyn. Mogą to być zakażenia powodowane przez bakterie, wirusy, pasożyty oraz grzyby. A także nadwrażliwości pokarmowe, choroby autoimmunizacyjne np. celiakia, choroby zapalne jelit czy zaburzenia mikrobioty jelitowej, SIBO. Pierwszym krokiem jest dokładny wywiad z pacjentem i dopiero na jego podstawie można dobrać odpowiednie metody diagnostyczne.

Ogólne, podstawowe markery stanu zapalnego badane we krwi to białko hsCRP i OB. Jednak ich wzrost wskazuje jedynie na obecność stanu zapalnego, ale nie jego źródła pochodzenia. Jeśli mamy objawy ze strony przewodu pokarmowego, to możemy bardzo ogólnie wyróżnić choroby czynnościowe (np. zespół jelita nadwrażliwego) lub organiczne (np. choroba Leśniowskiego-Crohna). Bardzo często obydwa typy chorób dają podobne objawy takie jak: ból brzucha, problemy z wypróżnieniem, uczucie pełności czy zgaga.

Dodatkowo w obydwu przypadkach może pojawić się stan zapalny o różnym nasileniu. Do diagnostyki różnicowej stosuje się różne parametry, a jednym z nich jest badanie kalprotektyny i laktoferyny w kale. Bardzo wysokie stężenie wymienionych parametrów, z dużym prawdopodobieństwem, wskazuje na chorobę organiczną i wymaga niezwłocznego kontaktu z gastroenterologiem

Diagnostyka zakażenia Helicobacter pylorii. Kto powinien się zbadać ?

Helicobacter pylori jest bakterią, która wywołuje stan zapalny błony śluzowej przewodu pokarmowego i jest uznawana za jedną z przyczyn wrzodów żołądka i dwunastnicy. Jednak niewiele osób wie, że zakażenie tą bakterią może mieć związek z innymi chorobami, do których należą: niedokrwistość z niedoboru żelaza, immunologiczna plamica małopłytkowa, niedobór witaminy B12 czy trądzik różowaty.

Diagnostykę zaleca się przede wszystkim osobom z poniższymi objawami:

• przewlekłe bóle brzucha,
• zgaga,
• nudności
• utrata apetytu,
• wzdęcia,
• częste odbijanie i uczucie pełności po posiłku.

Które badanie wybrać? Czym się kierować przy wyborze?

Metody stosowane do rozpoznania zakażenia Helicobacter pylori obejmują metody inwazyjne i nieinwazyjne. Do metod nieinwazyjnych zaliczamy: ocenę obecności przeciwciał IgG we krwi, ocenę obecności antygenów bakteryjnych w kale oraz test oddechowy.

Ocena obecności przeciwciał IgG przeciwko bakterii we krwi jest stosowana jako badanie przesiewowe, gdyż ma bardzo wysoką czułość i niską swoistość. Natomiast badanie na obecność antygenów Helicobacter pylori w kale, pozwala potwierdzić zarówno aktywną infekcję, jak i ocenić skuteczność leczenia.

Test oddechowy jest testem o wysokiej czułości i swoistości, który polega na połknięciu kapsułki z mocznikiem znakowanym radioaktywnym węglem. Po kilkudziesięciu minutach oznacza się zawartość znakowanego węgla w dwutlenku węgla zawartym w wydychanym powietrzu. Obecność dwutlenku węgla ze znakowanym radioaktywnie węglem, oznacza aktywne zakażenie. Jednak powyższy test ma swoje ograniczania z uwagi na zastosowanie radioaktywnych materiałów – badanie nie może być stosowane u dzieci i u kobiet w ciąży. Są również dostępne testy inwazyjne, jak test urazowy, który ma najwyższą czułość i swoistość. Jednak badanie wykonuje się dopiero po przeprowadzeniu gastroskopii i pobraniu wycinka błony śluzowej żołądka. Wybór metody zależy od indywidualnej sytuacji każdego pacjenta. Zazwyczaj jednak diagnostykę rozpoczyna się od oznaczenia antygenów bakteryjnych w kale.

Podsumowanie:

Bardzo dziękuję Pani Karolino za poświęcony czas i odpowiedzi na pytania. Temat diagnostyki jelit oczywiście nie został wyczerpany i będzie kontynuowany na blogu w najbliższej przyszłości.

Dajcie znać w komentarzach, jaki temat Was najbardziej interesuje.

Dr Karolinę Karabin możecie śledzić na Instagramie pod adresem: www.instagram.com/dr_karabin